Solar Pump Yojana शेती हा आपल्या देशाच्या अर्थव्यवस्थेचा कणा मानला जातो. शेतकऱ्यांचं जीवन सुसह्य व्हावं यासाठी केंद्र व राज्य सरकारकडून विविध योजनांची अंमलबजावणी केली जाते. अशाच महत्त्वाच्या योजनांपैकी एक म्हणजे “मागेल त्याला सौर कृषी पंप योजना”. या योजनेअंतर्गत शेतकऱ्यांना सौरऊर्जेवर चालणारे कृषी पंप अत्यल्प खर्चात मिळतात. विशेष म्हणजे, अनुसूचित जाती-जमातीतील शेतकऱ्यांना केवळ ५ टक्के खर्च करावा लागतो, तर उर्वरित शेतकऱ्यांना १० टक्केच रक्कम भरावी लागते. या योजनेंतर्गत दिवसा सिंचनाची सोय होते आणि वीजबिलाचा त्रासही होत नाही.
चला, जाणून घेऊया या योजनेचं स्वरूप, पात्रता, किंमती, अर्ज प्रक्रिया आणि इतर महत्त्वाच्या गोष्टी.
योजनेचा उद्देश आणि फायदे
शेतीसाठी पाणी आवश्यक असतं, पण ग्रामीण भागात वीजटंचाई, लोडशेडिंगमुळे शेतकऱ्यांना सिंचनासाठी अडचणी येतात. ही अडचण दूर करण्यासाठी महाराष्ट्र शासनाने “मागेल त्याला सौर कृषी पंप योजना” सुरू केली आहे. यामध्ये सरकारने शाश्वत, स्वच्छ आणि खर्चिकदृष्ट्या परवडणारी सिंचन सुविधा निर्माण करण्याचा उद्देश ठेवलेला आहे.
या योजनेतून मिळणारे फायदे
वीजबिलाचा शून्य खर्च – पंप पूर्णतः सौरऊर्जेवर चालतो.
90 टक्के अनुदान – शेतकऱ्यांना केवळ १०% किंवा ५% रक्कम भरावी लागते.
५ वर्षांपर्यंत मोफत देखभाल व दुरुस्ती.
पंपवर विमा संरक्षण – चोरी किंवा नैसर्गिक आपत्तीत भरपाई मिळते.
पर्यावरणपूरक आणि प्रदूषणविरहित सिंचन सुविधा.
पात्रता आणि आवश्यक अटी
ही योजना सर्वसामान्य शेतकऱ्यांसाठी खुली आहे, पण काही अटी आहेत
अर्जदाराकडे स्वतःची शेतजमीन असावी.
पाण्याचा स्रोत असणे आवश्यक आहे – विहीर, बोअरवेल, नदी किंवा शेततळं.
पारंपरिक वीज जोडणीसाठी अर्ज केला असेल आणि तो प्रलंबित असेल, तरीही पात्रता आहे.
२०१८ पूर्वी HVDS योजनेअंतर्गत 2.5 लाखांहून अधिक रक्कम भरलेली असेल तरही पात्रता.
| क्षेत्रफळ (एकर) | सौर पंपाची क्षमता |
|---|---|
| 2.5 पर्यंत | 3 HP |
| 2.51 ते 5 पर्यंत | 5 HP |
| 5 पेक्षा अधिक | 7.5 HP |
शेतकरी त्यांच्या गरजेनुसार कमी क्षमतेचा पंप निवडू शकतात. ही लवचिकताही योजनेची खासियत आहे.
सौर पंप किंमत आणि शेतकऱ्यांचा वाटा
खाली दिलेल्या तक्त्यात तुम्हाला सोलर पंपाची अंदाजे किंमत आणि शेतकऱ्यांना भरावयाची रक्कम दिली आहे:
| पंप क्षमता | अंदाजे किंमत (₹) | खुला वर्ग (10%) | SC/ST (5%) |
|---|---|---|---|
| 3 HP | ₹1,93,803 | ₹19,380 | ₹9,690 |
| 5 HP | ₹2,69,746 | ₹26,974 | ₹13,487 |
| 7.5 HP | ₹3,74,402 | ₹37,440 | ₹18,720 |
वरील रक्कम ऑनलाइन किंवा EMI द्वारे भरता येते. त्यामुळे आर्थिकदृष्ट्या योजनेचा भार हलका होतो.
अर्ज प्रक्रिया ऑनलाइनच करा
अर्ज करण्यासाठी तुम्हाला खालील पायऱ्या पाळाव्या लागतील:
महावितरणच्या अधिकृत वेबसाइटला भेट द्या – www.mahadiscom.in
“Beneficiary Services” मध्ये जा.
“Apply Link” वर क्लिक करा.
अर्ज फॉर्ममध्ये आवश्यक माहिती भरा – नाव, आधार क्रमांक, जमिनीचा तपशील, बँक डिटेल्स इ.
कागदपत्रे अपलोड करा – 7/12 उतारा, आधार कार्ड, बँक पासबुक.
अर्ज सादर केल्यावर एक संदर्भ क्रमांक मिळेल – तो जपून ठेवा.
यानंतर अर्जाची स्थिती तपासा आणि पुढील टप्प्यात पेमेंट करा.
अर्ज करताना अडचण आल्यास, तालुक्यातील महावितरण कार्यालयात संपर्क साधा किंवा टोल फ्री क्रमांक 1912 / 19120 वर कॉल करा.
Disclaimer: वरील माहिती ही विविध अधिकृत शासकीय स्त्रोतांवर आधारित आहे. योजनांमध्ये वेळोवेळी बदल होऊ शकतात, त्यामुळे अधिकृत वेबसाइट किंवा स्थानिक कार्यालयाशी संपर्क साधून अद्ययावत माहिती घेणे आवश्यक आहे. ChatGPT किंवा लेखक यावर कोणतीही शासकीय जबाबदारी घेत नाहीत.
वारंवार विचारले जाणारे प्रश्न (FAQs)
1. या योजनेचा लाभ कोण घेऊ शकतो?
शेतकरी ज्यांच्याकडे स्वतःची जमीन व पाण्याचा स्रोत आहे आणि पारंपरिक वीजसंपर्क प्रलंबित आहे, ते पात्र आहेत.
2. सौर पंप मिळण्यास किती वेळ लागतो?
अर्ज सादर केल्यानंतर प्रक्रिया पूर्ण होण्यास साधारणतः काही आठवडे लागतात.
3. जर पंप नादुरुस्त झाला तर काय?
पंपाच्या देखभाल-दुरुस्तीची जबाबदारी सरकारकडे असल्याने ५ वर्षांत मोफत सेवा मिळते.
4. मी अर्ज ऑफलाइन करू शकतो का?
नाही. ही प्रक्रिया पूर्णपणे ऑनलाइन आहे, पण मदतीसाठी तुम्ही महावितरण कार्यालयात जाऊ शकता.
5. जर माझ्याकडे पूर्वीच पंप असेल तरी अर्ज करता येईल का?
या योजनेचा लाभ केवळ वीजजोडणी प्रलंबित असलेल्या शेतकऱ्यांसाठी आहे.
