Ration Card Update महाराष्ट्रातील अनेक रेशन कार्डधारकांसाठी सध्या एक महत्त्वाचा विषय ऐरणीवर आला आहे. राज्य सरकारने सर्व रेशन कार्डांसाठी इलेक्ट्रॉनिक केवायसी (eKYC) अनिवार्य केली असून, त्यासाठीची अंतिम तारीख अगदी जवळ आली आहे. अद्याप सुमारे दीड कोटी नागरिकांनी ही प्रक्रिया पूर्ण केलेली नाही. जर ठरलेल्या वेळेत ही केवायसी प्रक्रिया पार पाडली नाही, तर रेशन कार्ड रद्द होण्याची शक्यता निर्माण होते. परिणामी, लाभार्थ्यांना सरकारी अनुदानित धान्य मिळण्यात अडचणी येऊ शकतात. eKYC केल्याने कार्डधारकांची माहिती अधिक सुरक्षित आणि अचूक राहते.
रेशन आधार लिंकिंग काय आहे?
eKYC म्हणजेच आपल्या रेशन कार्डाला आधार क्रमांकाशी डिजिटलरित्या जोडणे. ही प्रक्रिया केंद्र आणि राज्य सरकारने सार्वजनिक वितरण प्रणाली अधिक पारदर्शक आणि विश्वासार्ह बनवण्यासाठी सुरू केली आहे. यामुळे लाभ फक्त पात्र लाभार्थ्यांनाच मिळतो आणि अनधिकृत लाभ घेणाऱ्यांवर आळा बसतो. केवायसी न केल्यास रेशन कार्डधारकांचे नाव यादीतून वगळले जाऊ शकते. या उपक्रमामुळे रेशन वितरणात तंत्रज्ञानाचा वापर वाढून संपूर्ण प्रक्रिया अधिक सुगम बनते.
रेशन प्रणालीतील गैरप्रकार रोखण्यासाठी आणि बनावट कार्डधारकांना बाहेर काढण्यासाठी सरकारने eKYC बंधनकारक केली आहे. यामुळे एका व्यक्तीकडे एकच रेशन कार्ड राहते आणि अनेक कार्ड मिळवण्याचा प्रकार थांबतो. शिवाय, रेशन वितरणात पारदर्शकता येते आणि गरजूंपर्यंतच धान्य पोहोचते. सरकारी निधीचा गैरवापर थांबून योजनांचा लाभ अधिक प्रभावीपणे पोहोचतो. ही संपूर्ण प्रक्रिया अधिक विश्वासार्ह आणि संगणकीकृत बनते.
eKYC कशी करावी ऑनलाईन व ऑफलाइन पर्याय
जर कार्डधारकांनी eKYC वेळेत पूर्ण केली नाही, तर त्यांचे रेशन कार्ड अमान्य ठरू शकते. याचा थेट परिणाम स्वस्त धान्य (जसे की तांदूळ, गहू, साखर) मिळण्यात होऊ शकतो. नागरिकांना मग बाजारभावाने वस्तू खरेदी कराव्या लागतात, जे आर्थिक दृष्टिकोनातून त्रासदायक ठरू शकते. तसेच, अनेक सरकारी योजना रेशन कार्डशी संलग्न असल्यामुळे इतर योजनांचे लाभ मिळण्यात अडचणी येऊ शकतात. म्हणून वेळेत केवायसी पूर्ण करणे अत्यंत महत्त्वाचे आहे.
eKYC प्रक्रिया दोन पद्धतींनी करता येते
- ऑफलाइन पद्धत: जवळच्या रेशन दुकानात जाऊन, आधार व रेशन कार्ड सादर करून बायोमेट्रिक पडताळणी करता येते.
- ऑनलाइन पद्धत: ‘मेरा रेशन’ अॅप वापरून घरबसल्या केवायसी करता येते. आधार क्रमांक टाकून येणारा OTP टाकावा लागतो आणि त्यानंतर काही स्टेप्स फॉलो करून प्रक्रिया पूर्ण होते.
दोन्ही पद्धती सोप्या असून, नागरिकांनी त्यांना सोयीस्कर वाटणारी पद्धत निवडावी.
eKYC साठी आवश्यक कागदपत्रे
- आधार कार्ड (प्रत्येक सदस्याचे)
- रेशन कार्ड
- आधार कार्डशी लिंक असलेला मोबाईल नंबर
जर आधारवरील माहिती रेशन कार्डाशी जुळत नसेल, तर आधी ती दुरुस्त करणे गरजेचे आहे. तसेच, मोबाईल नंबर सक्रिय असणे आवश्यक आहे, कारण OTP त्यावरच येतो.
eKYC साठी अंतिम तारीख
31 जुलै 2025 ही eKYC पूर्ण करण्याची अंतिम तारीख शासनाने निश्चित केली आहे. यानंतर कोणत्याही प्रकारची मुदतवाढ मिळणार नसल्याचे सरकारने स्पष्ट केले आहे. त्यामुळे अद्याप ही प्रक्रिया न केलेल्या कार्डधारकांनी तातडीने पुढाकार घेणे गरजेचे आहे. उशीर केल्यास रेशन कार्डाचा लाभ बंद होऊ शकतो.
eKYC प्रक्रियेदरम्यान काही सामान्य त्रुटी येऊ शकतात:
- आधार व रेशन कार्डवरील नाव जुळत नसेल
- बायोमेट्रिक पडताळणी अयशस्वी होणे
- मोबाईल नंबर बंद असणे
- इंटरनेट कनेक्शनची समस्या
या अडचणी सहज सोडवता येतात. नाव न जुळल्यास दुरुस्ती करावी, बायोमेट्रिक अयशस्वी झाल्यास पुन्हा प्रयत्न करावा किंवा मोबाईल नंबर अपडेट करावा.
eKYC पूर्ण केल्याचे फायदे
eKYC पूर्ण केल्यावर नागरिकांना पुढीलप्रमाणे फायदे मिळतील:
- अधिक पारदर्शक व जलद रेशन वितरण
- दुकानदारांकडून होणाऱ्या त्रुटींवर नियंत्रण
- इतर योजनांशी सहज जोडणी
- मोबाईल अॅपद्वारे रेशनसंबंधी माहिती मिळवण्याची सोय
- भविष्यात येणाऱ्या नव्या डिजिटल सेवा मिळण्याची शक्यता
जर अजूनही तुम्ही eKYC केलेले नसेल, तर आजच ही प्रक्रिया पूर्ण करा. लक्षात ठेवा, फक्त कुटुंबप्रमुखाचे eKYC पुरेसे नाही. प्रत्येक सदस्याचे स्वतंत्रपणे केवायसी करणे आवश्यक आहे. त्यामुळे सर्व सदस्यांची माहिती वेळेत अपडेट करणे ही तुमची जबाबदारी आहे.
इतरांना eKYC बद्दल माहिती?
सामाजिक जबाबदारी म्हणून शेजारी, नातेवाईक, मित्रमंडळी यांना या प्रक्रियेविषयी माहिती द्या. सरकारने स्पष्ट सांगितले आहे की पुढे कोणतीही मुदतवाढ दिली जाणार नाही. त्यामुळे माहितीचा प्रसार करून इतरांना देखील वेळेत ही प्रक्रिया पूर्ण करायला मदत करा.
Disclaimer: वरील लेखामध्ये दिलेली माहिती विविध सार्वजनिक आणि ऑनलाईन स्त्रोतांच्या आधारे तयार करण्यात आली आहे. ही माहिती केवळ सामान्य जनजागृतीसाठी असून, अचूकता सुनिश्चित करण्यासाठी वाचकांनी अधिकृत सरकारी संकेतस्थळ किंवा स्थानिक पुरवठा कार्यालयाशी संपर्क साधावा. कोणतीही प्रक्रिया सुरू करण्यापूर्वी अधिकृत माहितीची पडताळणी करणे गरजेचे आहे.
FAQs: वारंवार विचारले जाणारे प्रश्न
1. eKYC साठी कोणकोणती कागदपत्रे लागतात?
आधार कार्ड, रेशन कार्ड आणि आधारशी लिंक असलेला मोबाईल नंबर आवश्यक आहे.
2. एकाच घरातील सर्व सदस्यांचे eKYC करणे आवश्यक आहे का?
होय, प्रत्येक सदस्याचे स्वतंत्र eKYC करणे बंधनकारक आहे.
3. ‘मेरा रेशन’ अॅपमधून eKYC सुरक्षित आहे का?
होय, ही प्रक्रिया सुरक्षित असून सरकारच्या अधिकृत अॅपवर आधारित आहे.
4. आधारवर मोबाईल नंबर नसल्यास काय करावे?
सर्वप्रथम आधार केंद्रावर जाऊन मोबाईल नंबर अपडेट करावा.
5. eKYC न केल्यास रेशन कार्ड रद्द होईल का?
होय, अंतिम तारीख उलटल्यानंतर रेशन कार्ड रद्द होऊ शकते.
