New CBSE Rule जर तुमचं मूल CBSE बोर्डाच्या शाळेत शिकत असेल किंवा तुम्हीही CBSE मधून शिकले असाल, तर ही माहिती तुमच्यासाठी अत्यंत उपयुक्त आहे. CBSE आणि शिक्षण मंत्रालयाने एक महत्त्वपूर्ण पाऊल उचललं आहे. आता आठवी ते बारावीपर्यंत केवळ NCERT च्या पुस्तकांचा वापर अनिवार्य करण्यात आला आहे. याचा अर्थ असा की शाळांनी खासगी प्रकाशकांची महागडी आणि गरज नसलेली पुस्तकं विद्यार्थ्यांवर लादू नयेत, यावर आता बंधन येणार आहे.
आता केवळ NCERT पुस्तकांचा वापर अनिवार्य
शाळा अनेकदा स्वतःच्या फायद्यासाठी पालकांवर महागड्या पुस्तकांचा बोजा टाकतात. त्यामुळे अनेक पालक आर्थिकदृष्ट्या अडचणीत येतात. हीच समस्या लक्षात घेऊन शिक्षण मंत्रालयाने आठवी ते बारावीपर्यंत फक्त NCERT च्या पुस्तकांचा वापर बंधनकारक केला आहे. यामुळे विद्यार्थ्यांवर पुस्तकांचा अनावश्यक भार येणार नाही आणि शिक्षण अधिक सुस्पष्ट आणि परवडणारे होईल.
विद्यार्थ्यांमध्ये देशभक्ती आणि राष्ट्रीय सुरक्षा याची जाणीव निर्माण व्हावी, यासाठी NCERT ने ‘ऑपरेशन सिंधूर’ या महत्त्वपूर्ण घटनेवर आधारित विशेष अभ्यासक्रम तयार केला आहे. हा अभ्यासक्रम दोन भागांत विभागलेला आहे — पहिला आठवीपर्यंत आणि दुसरा नववी ते बारावीपर्यंतच्या विद्यार्थ्यांसाठी. यामध्ये सैन्य धोरण, लष्कराची भूमिका, आणि महत्त्वाच्या घटनांची सखोल माहिती विद्यार्थ्यांना दिली जाईल. अभ्यासक्रम साध्या आणि समजण्याजोग्या भाषेत असल्यामुळे मुलांमध्ये देशासाठी आदर आणि बांधिलकी वाढेल.
शाळांमध्ये सुरक्षा तपासणी अनिवार्य
शिक्षण हे केवळ अभ्यासापुरते मर्यादित नसून, विद्यार्थ्यांची शाळेतील सुरक्षितता देखील तितकीच महत्त्वाची आहे. त्यामुळे शिक्षण मंत्रालयाने सर्व राज्ये आणि केंद्रशासित प्रदेशांना आदेश दिले आहेत की शाळांमध्ये सुरक्षा व्यवस्था नीट तपासली जावी. यासाठी आता दरवर्षी शाळेचा सुरक्षा ऑडिट करणे बंधनकारक करण्यात आले आहे. यामध्ये इमारतींची स्थिती, अग्निशमन यंत्रणा, वीजेच्या वायरिंगची तपासणी आदी बाबींचा समावेश आहे.
शाळेतील शिक्षक, कर्मचारी आणि विद्यार्थ्यांना आपत्ती काळात योग्य पद्धतीने वागता यावं, यासाठी मॉक ड्रिल्स म्हणजेच आपत्ती व्यवस्थापन सराव नियमितरित्या घेणे बंधनकारक करण्यात आले आहे. यातून आपत्तीमुळे उद्भवणाऱ्या स्थितीचा सामना कसा करायचा, हे शिकण्याची संधी मिळेल. यामुळे शाळांची सुरक्षा व्यवस्था अधिक मजबूत होईल.
स्थानिक पोलीस व आरोग्य यंत्रणांशी समन्वय गरजेचा
CBSE ने शाळांच्या सुरक्षिततेसंदर्भात स्थानिक पोलीस आणि आरोग्य यंत्रणांशी समन्वय ठेवण्याचे महत्त्व अधोरेखित केले आहे. आपत्कालीन प्रसंगी या संस्थांशी असलेला समन्वय शाळेला त्वरित मदतीसाठी उपयोगी पडतो. शाळांनी या संस्थांशी नियमित संपर्कात राहून संयुक्त सराव करावेत, असा सल्लाही CBSE ने दिला आहे. यामुळे विद्यार्थ्यांच्या सुरक्षेचा दर्जा अधिक वाढेल.
या निर्णयामुळे विद्यार्थ्यांवर अभ्यासाचा अनावश्यक ताण येणार नाही, शिक्षणात देशभक्तीची भावना रुजेल, आणि शाळांमध्ये सुरक्षित वातावरण निर्माण होईल. विद्यार्थ्यांचा आत्मविश्वास, एकाग्रता आणि समज वाढेल. शिक्षणाचं क्षेत्र अधिक सकारात्मक दिशेने जाईल. ही पद्धत योग्य प्रकारे अमलात आल्यास भविष्यातील शैक्षणिक पिढी अधिक जबाबदार, जागरूक आणि सजग होईल.
पालकांनी शाळांकडून NCERT शिवाय इतर पुस्तकांची मागणी होत असल्यास तक्रार नोंदवावी.
विद्यार्थ्यांनी देशभक्ती व राष्ट्रीय सुरक्षा यासंदर्भात जागरूकता ठेवावी.
शाळांनी सुरक्षा चाचणी, मॉक ड्रिल्स, आणि स्थानिक संस्थांशी समन्वय याकडे विशेष लक्ष द्यावं.
Disclaimer: वरील माहिती शैक्षणिक उद्देशाने देण्यात आली आहे. धोरणांमध्ये बदल झाल्यास कृपया CBSE च्या अधिकृत संकेतस्थळावर किंवा शाळेकडून मिळणाऱ्या सूचना तपासा. आम्ही दिलेल्या माहितीची शंभर टक्के खातरजमा करत नाही. कृपया अधिकृत स्त्रोतांकडून पुष्टी करून घ्यावी.
वारंवार विचारले जाणारे प्रश्न (FAQs)
1. NCERT पुस्तकांचाच वापर का बंधनकारक केला आहे?
खासगी प्रकाशकांची महागडी पुस्तकं थांबवून शिक्षण सुलभ आणि परवडणारे करण्यासाठी हा निर्णय घेतला आहे.
2. ‘ऑपरेशन सिंधूर’ अभ्यासक्रम कशावर आधारित आहे?
हा अभ्यासक्रम भारताच्या राष्ट्रीय सुरक्षा आणि सैन्याशी संबंधित घटकांवर आधारित आहे.
3. शाळेतील सुरक्षा तपासणी कोण करेल?
शाळांनी नियुक्त केलेल्या अधिकृत संस्थांमार्फत वार्षिक सुरक्षा ऑडिट करणे बंधनकारक असेल.
4. मॉक ड्रिल्स किती वेळा घ्याव्यात?
प्रत्येक शाळेने किमान दर सहा महिन्यांनी एकदा मॉक ड्रिल घेणे आवश्यक आहे.
5. स्थानिक संस्थांशी समन्वय कसा साधावा?
शाळांनी पोलीस, आरोग्य विभाग यांच्यासोबत वेळोवेळी संयुक्त बैठक घेऊन सराव करावेत.
